Μείον Ένας

Η ατμόσφαιρα «μυρίζει μπαρούτι». Ήδη, από εχθές, τα σημάδια ήταν καταφανή: «τιτιβίσματα» για το εναρκτήριο λάκτισμα της Λαϊκής Εξέγερσης. Σε αυτή την εξέγερση των πολλών μεγατόνων (καλύτερα: των πολλών megapixel) εγώ δε θα συμμετάσχω.

Θα σου εξηγήσω το γιατί, χωρίς πρόθεση να ανοίξω διάλογο: θα μονολογήσω, όπως κάνει ο Τρελός ο οποίος ανεβοκατεβαίνει κάθε λίγο και λιγάκι τους δρόμους του Χωριού, προκαλώντας το γέλιο των Κατοίκων. Όπως κάνουν τα Παιδιά συνομιλώντας με τα Παιχνίδια τους (είτε αυτά είναι κούκλες είτε αυτά είναι τρενάκια) μέσα από αστείρευτα ευφάνταστους διαλόγους.

Θα σου εξηγήσω, χρησιμοποιώντας ένα προς ένα τα επιχειρήματα τα οποία μου προβάλλεις, ακόμα και διαμέσω της (μονίμως κλειστής πλέον) τηλεόρασης, το λόγο για τον οποίο δε θα σε βάλω στον κόπο να με προσμετρήσεις στη σημερινή κοσμοσυρροή των πολιτών της Πλατείας. Και θα χαρώ εάν, τελικώς, διαφωνήσεις μαζί μου: σημαίνει ότι θα σε έχω, πιθανόν, προβληματίσει…

Μου μιλάς για την Ελλάδα: για τη διάσωσή της, για την ανυπέρβλητη αξία της διαφύλαξης των εθνικών μας συμφερόντων και για την ανάγκη να συμμετάσχω ενεργά στον αγώνα μας να ανακτήσουμε την εθνική μας κυριαρχία. Με κατηγορείς, εμμέσως πλην σαφώς, ότι δε συμμετέχω (τουλάχιστον όχι ενεργά, ή όχι με τρόπο τον οποίο μπορείς εύκολα να διαπιστώσεις) στον αγώνα εναντίον της οικονομικής κρίσεως. Ως εκ τούτου, βλάπτω την Ελλάδα μας.

Προσπαθώ να κατανοήσω τα σημεία στα οποία στηρίζεις το «κατηγορώ» σου και «σκέφτομαι δυνατά»… Άραγε, τι είναι η Ελλάδα μας; Ελλάδα, για εμένα, σημαίνει τρία πράγματα:

• Είναι ο Τόπος μας (δηλαδή ο χώρος ο οποίος περικλείεται από τα εθνικά μας σύνορα)
• Είναι η Πατρίδα μας (δηλαδή οι άνθρωποι με τους οποίους έχω τα περισσότερα κοινά ήθη, έθιμα, παραδόσεις, ιστορικό παρελθόν, από κάθε άλλη φυλή ανθρώπων στην Υδρόγειο)
• Είναι το Κράτος μας (δηλαδή το ανθρωπογενές σύστημα το οποίο έχουμε θεσπίσει ώστε ο καθένας από εμάς να μπορεί να αναπτύσσει τις δραστηριότητές του)

Εάν εξαιρέσω την (μικρής πιθανότητας) περίπτωση κατά την οποία θα μπορούσα να συλλέξω στρατεύματα με στόχο να κατακτήσω τον Τόπο μας, μάλλον δε μπορώ να επηρεάσω με τις σημερινές μου πράξεις τα εθνικά μας σύνορα.

(σσ. Δεν εξετάζω εδώ την περίπτωση πιθανών εξωγενών απειλών στρατιωτικού χαρακτήρα – αναρωτιέμαι εάν θα έπρεπε…)

Ως εκ τούτου, μου μένουν προς εξέταση οι συνέπειες της σημερινής μου «απραξίας» απέναντι «στην Πατρίδα μας» και «το Κράτος μας».

Και μη βιαστείς να πεις «το Κράτος δεν είναι δικό μου», διότι «δικό» σου είναι κάθε τι το οποίο σκέφτηκες (εσύ ή οι πρόγονοί μας) να δημιουργήσεις ώστε να σε εξυπηρετεί στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων σου, κάθε τι το οποίο ψήφισες επιτρέποντάς του να θεσπιστεί, όλα όσα συντήρησες ή (γιατί όχι;) διέφθειρες με την ανοχή (ή τη συμμετοχή) σου στα κακώς κείμενα. Το Κράτος είναι δικό μου, δικό σου και δικό μας: να το χαλάσουμε και να το φτιάξουμε από την αρχή...

Όπως (πολύ σοφά) κάποιος συνομιλητής υπογράμμισε στη σκέψη μου, η Πατρίδα και το Κράτος αποτελούν δύο οντότητες απολύτως διακριτές, οι οποίες δε θα πρέπει να συγχέονται. Μολαταύτα, και οι δυο τους έχουν ένα κοινό δομικό στοιχείο: τον Άνθρωπο. Άνθρωποι απαρτίζουν την Πατρίδα μας, με τον ίδιο τρόπο κατά τον οποίον άνθρωποι αποτελούν και τους πυλώνες του Κρατικού μας μηχανισμού.

• Άνθρωπος κι ο Ιδιωτικός Υπάλληλος, άνθρωπος κι ο Δημόσιος Υπάλληλος
• Άνθρωπος κι ο Αγρότης, άνθρωπος κι ο Δάσκαλος
• Άνθρωπος κι ο Ελεύθερος Επαγγελματίας, άνθρωπος κι ο Βιομήχανος
• Άνθρωπος κι Εσύ που είσαι τώρα στην Πλατεία, άνθρωπος κι Εγώ που έμεινα στο Σπίτι

Η διαφορά μας, Φίλτατε, δεν έγκειται στον τίτλο αυτόν καθ’ εαυτόν, παρά στον τρόπο σκέψης μας: εσύ που είσαι άλλος ένας άνθρωπος από εμένα, πώς διάγεις το βίο σου; Εγώ το διάγω (αμιγώς και κατ' αρχήν) σκεπτόμενη...

Ουκ ολίγες φορές με έχουν χαρακτηρίσει «απολιτίκ»: ότι, δηλαδή, ως προσωπικότητα δε μπορώ να χαρακτηριστώ από ένα σαφές πολιτικό φρόνημα με το οποίο να μπορώ «περήφανα» να πορεύομαι στο κοινωνικό σύνολο, συμμετέχοντας καθοριστικά στις αντίστοιχες (σοβαροφανείς) συζητήσεις.

Το ομολογώ: όντως δεν έχω σταθερή πρόθεση ψήφου διότι δε μου κατέστη ποτέ δυνατόν να αυτο-κατηγοριοποιηθώ αρμοδίως. Δεν ένιωσα ποτέ την ανάγκη γι’ αυτό. Κι αυτό μου συνέβη, πιθανότατα, επειδή δε διέκρινα έως τώρα στη (μικρή) ζωή μου καμία προσπάθεια προσέγγισης της κοινής λογικής από κάποια πολιτική ιδεολογία, πράγμα το οποίο (σήμερα που μιλάμε) δε μου φαίνεται διόλου τυχαίο...

Η κοινή λογική, βεβαίως, κάθε άλλο παρά «κοινή» είναι: εάν ήταν κοινή θα είχε επικρατήσει και δε θα μπορούσα να την επικαλεστώ. Αντ’ αυτού, ακόμα και σήμερα, χρησιμοποιώντας προτάσεις όπως «Μην κάνεις στο συνάνθρωπό σου αυτό που δε θέλεις να σου κάνει κι εκείνος» βρίσκομαι αντιμέτωπη με βλέμματα τα οποία εκφράζουν μια αβάσταχτη απορία: «Μα το κάνω τόσα χρόνια χωρίς μπελάδες!» Πολλώ δε μάλλον όταν εξέφρασα, κάποια στιγμή, την άποψη ότι «Ο εχθρός του Χάους είναι η Αναρχία και όχι η Τάξη»...

Μου μιλάς για την πάταξη της φοροδιαφυγής και περπατάς καμαρωτά με το σχετικό πανό στην Πλατεία. Διατείνεσαι ότι η αλλαγή επέρχεται από τα «μεγάλα», τα «ωραία» και τα «σημαντικά».

Με βρίσκεις απέναντί σου, ως προς το δεύτερο σκέλος των λόγων σου, με το εξής απλοϊκό επιχείρημα: η αλλαγή, η πραγματική αλλαγή, επέρχεται μέσα από την κάθαρση. Η κάθαρση (Ομηρική ή μη) είναι μια μακροχρόνια και επίπονη διαδικασία την οποία θα πρέπει να επιλέξει να βιώσει μια ανθρώπινη ψυχή ώστε να βελτιωθεί. Πυρήνας της κάθαρσης είναι τα «μικρά», τα «βρώμικα», τα «ασήμαντα». Εργαλείο της κάθαρσης είναι η επανάληψη: κάθε μέρα, κάθε ώρα, χωρίς προγραμματισμό ή χρονικό ορίζοντα.

Φεύγοντας από την Πλατεία, λοιπόν, όταν θα μπεις στο μετρό, να το χτυπήσεις το εισιτήριο σου: να μην το κρατήσεις στην τσέπη καθαρό επειδή «δε θα σε δει ο ελεγκτής». Κι όταν θα φτάσεις στο αυτοκίνητο το οποίο έχεις παρανόμως παρκαρισμένο καταλαμβάνοντας το μισό πεζοδρόμιο, μην εκπνεύσεις με ανακούφιση επειδή δε βρήκες κάποια κλήση.

Αύριο, όταν ο […] (συμπλήρωσε εσύ το κενό) θα σου ζητήσει να σου παράσχει για άλλη μια φορά τις υπηρεσίες του χωρίς απόδειξη, να μην το δεχτείς. Ούτε, όμως, και να αρνηθείς απλά και μονολεκτικά, χαμένος μέσα στην απόγνωση του καθεστώτος. Εξήγησέ του το λόγο για τον οποίο θα πρέπει να σου δώσει αυτή την απόδειξη (σίγουρα κι εκείνος θα έχει πολλά να σου εξηγήσει ώστε να δικαιολογηθεί επ’ αυτού). Εσύ, όμως, να επιμείνεις: να του εξηγήσεις υπομονετικά το λόγο για τον οποίο σε ένα ευνομούμενο καθεστώς, τόσο το κράτος όσο και οι πολίτες του θα πρέπει να είναι και οι ίδιοι ευνομούμενοι. Δε μπορεί να δομηθεί ευνομούμενο κράτος από παρανόμους πολίτες: απλώς… δεν είναι λογικό!

Μεθαύριο, όταν θα κρατάς την προέκταση του εαυτού σου από το χέρι και θα περιμένετε παρέα να περάσετε το δρόμο για να πάτε στο σχολείο, να προτιμήσεις τη διάβαση. Να μην κοιτάζεις προς τα αυτοκίνητα τα οποία έρχονται (ώστε να εκμεταλλευτείς το κενό της κυκλοφορίας και να περάσεις τρέχοντας). Να κοιτάζεις το φανάρι και, εάν δε γίνει πράσινο το φως, να μην προχωρήσεις: σκέψου πως αυτή η μικρή ψυχή που κρατάς σφιχτά στο πλευρό σου, περιμένει από εσένα να μάθει τις αξίες τις οποίες έχει ανάγκη για να πορευθεί με ασφάλεια στο γύρω μας κόσμο. Φαντάσου το ύψος της σύγχυσης την οποία θα δημιουργήσεις στο μυαλό του παιδιού σου τη στιγμή που «το αλάθητο πρότυπο-εσύ» και «το νεοεισερχόμενο πρότυπο-κώδικας οδικής συμπεριφοράς» θα συγκρουστούν. Ποιο από τα δύο, λες, να υπερισχύσει;

Με ρωτούν για ποιο λόγο δε νιώθω έκδηλη την ανάγκη να βρεθεί ένας νέος ηγέτης ο οποίος να εκφράσει το κοινό (λαϊκό) αίσθημα. Κάποιος ο οποίος να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και «να μας σώσει».

Κατ’ αρχάς πιστεύω πως δε χρειάζομαι κανέναν άνθρωπο (ηγέτη ή μη) να μου πει τι πρέπει να κάνω για να γίνει καλύτερος αυτός ο τόπος στο σύνολό του, τη στιγμή που κάθε μέρα που περνάει νιώθω να περιβάλλομαι από τη διαφθορά και την αμετροέπεια των μερών του συνόλου αυτού.

Όλα τα μηνύματα με οδηγούν στο ίδιο συμπέρασμα: πρέπει, κατ’ αρχάς, να γίνω καλύτερη εγώ μέσα στην καθημερινότητά μου, και να μεταφέρω την (όποια!) εμπειρία μου επ’ αυτού στους συνανθρώπους μου. Πρέπει να βελτιωθώ πρώτη εγώ για να βελτιώσω τους άλλους. Πρέπει να δώσω στον εαυτό μου Παιδεία και πρέπει να μιλήσω γι' αυτό και στους Άλλους. Κι αυτό είναι μια υποχρέωση πλήρους απασχόλησης για όλους τους νοήμονες ανθρώπους αυτού του πλανήτη: δεν είναι μια δουλειά για τα απογεύματα, ούτε επιλύεται στο πλαίσιο μιας συζήτησης (όσο ενδιαφέρουσα κι αν είναι).

Ο Δαρβίνος σημείωσε (με νόημα) στη θεωρία της εξέλιξής του ότι το είδος το οποίο τελικώς επιβιώνει δεν είναι ούτε το εξυπνότερο, ούτε το πιο δυνατό: είναι αυτό το οποίο προσαρμόζεται ευκολότερα στην αλλαγή. Ζούμε σε ένα δυναμικό περιβάλλον το οποίο κάθε μέρα μεταστρέφεται. Η εποχή του «σωτήρα» απλώς δεν υφίσταται ούτε ως έννοια, πολλώ δε μάλλον ως επιλογή: δεν υπάρχουν «μαγικές λύσεις», ούτε είναι εφικτό «να τα πάρουμε όλα πίσω» και «να γυρίσουμε σε αυτό που ήμασταν». Είναι ουτοπικό να ζούμε με το παρελθόν ή με τις θεωρίες του «τι θα γινόταν αν». Το εφεξής είναι το ζητούμενο. Αξιολόγησε τα δεδομένα και προχώρα μπροστά: μόνο μπροστά και μόνο βασιζόμενος στις δυνάμεις σου.

Μου μιλάς για τη Γαλλική Επανάσταση. Μου μιλάς για την ανάγκη ο λαός να εξεγερθεί και να «σκοτώσει» το διεφθαρμένο Κράτος της Ελλάδας, όπως έγινε στη Γαλλία του 1789. Επιμένεις.

Κατ’ αρχάς το Κράτος είναι μια «έννοια», δηλαδή δεν έχει ιδία υπόσταση: αποκτά την υπόσταση την οποία του προσδίδουν οι άνθρωποι οι οποίοι το αποτελούν. Δεν είναι, λοιπόν, το Κράτος διεφθαρμένο: οι άνθρωποί του είναι. Όσο για την τιμημένη Γαλλική Επανάσταση, ας μην ξεχνάμε τα γερά θεμέλια τα οποία της έδωσε το πνευματικό κίνημα του Διαφωτισμού.

Εσύ, δηλαδή, νιώθεις ότι οι πολίτες της χώρας μας, αυτή τη χρονική στιγμή που βρίσκονται συγκεντρωμένοι στην Πλατεία έχοντας απαντήσει θετικά στα καλέσματα της κοινωνικής δικτύωσης, έχουν την Παιδεία και την ψυχραιμία ώστε να σχεδιάσουν ή να υποστηρίξουν την επόμενη ημέρα από την «πτώση του διεφθαρμένου Κράτους»;

Εγώ, που στιγματίστηκα επειδή κάθισα σπίτι μου σήμερα, κάθε φορά που με προσπερνάει μία μοτοσυκλέτα η οποία κινείται «ιππαστί» στη λωρίδα κυκλοφορίας στηρίζοντας την πορεία της από καθρέφτη σε καθρέφτη, διαπιστώνω το τεράστιο κενό παίδευσης του νεότερου Έλληνα.

Μου λες (και επαναλαμβάνεις) ότι δεν έχω προτάσεις, δεν έχω ιδεολογία, δεν έχω πυγμή: είμαι «το παιδί του καναπέ».

Η πρότασή μου είναι μία, μας αφορά όλους ανεξαιρέτως (πολίτες και πολιτικούς, καθεστωτικούς και μη) και απαιτεί ασύγκριτα «κότσια» και περισσότερη πυγμή απ’ το να βγω απλώς μια Κυριακή (ή και δεύτερη) στην Πλατεία:

• Εάν θέλεις την Επανάσταση, Επαναστάτησε ο ίδιος μέσα σου: σήμερα!
• Εάν θέλεις την Αλλαγή, Άλλαξε πρώτος και μετά βοήθησε και τους άλλους να αλλάξουν μεταλαμπαδεύοντας τα συμπεράσματα από την εμπειρία σου: σήμερα!
• Εάν ψάχνεις την Έμπνευση, Γίνε πηγή έμπνευσης τόσο για τους ανθρώπους ως οντότητες όσο και για την Πατρίδα ως σύνολο: σήμερα!

Έχεις δύο επιλογές: συνεχίζεις να ζεις μέσα στη μιζέρια του άσκοπου αγώνα να αλλάξεις τους άλλους ή μπορείς να ανασηκώσεις το κεφάλι σου σε πείσμα των καιρών (και των μέσων ενημέρωσης!), να σηκώσεις τα μανίκια, να δεις ποια θετική αλλαγή μπορείς να επιφέρεις τον εαυτό σου και (σε προέκταση) στους άλλους και να το κάνεις.

Κι άσε με εμένα: έχω κι εγώ το δικό μου δρόμο προσφοράς και εξέλιξης να ακολουθήσω, με τον τρόπο και τα μέσα που μπορώ…