Περί Καλοσύνης

Όλοι οι άνθρωποι είναι καλοί, όχι όμως εξίσου.

Αυτή είναι μια στατιστικά ασφαλής διαπίστωση στην οποία έχω καταλήξει με κόπο, επενδύοντας εργατοώρες δοκιμών και σφαλμάτων στην αναγκαία πειραματική διαδικασία.

Ως γνήσια εκπρόσωπος της τετράγωνης λογικής και του πρακτέου τολμώ να ισχυριστώ, όχι μόνο ότι υπάρχουν διαφορετικά επίπεδα ανθρώπινης καλοσύνης, αλλά ότι μπορούν και να ομαδοποιηθούν! Το μικρόβιο, δε, του παλαιού ερευνητή σε συνδυασμό με το εν γένει αιρετικό μου γονιδίωμα,  συνετέλεσαν στη δημιουργία της παρακάτω κατηγοριοποίησης ατόμων αναφορικά με τα επίπεδα επιδειχθείσας καλοσύνης:

Ε…ΟΚ (Oh Well...)

Σύντομη Περιγραφή

Αποτελεί το μικρότερο βαθμό καλοσύνης ο οποίος συναντάται «σε ελεύθερη μορφή» στις ανθρώπινες κοινωνίες. Περιλαμβάνει έντονα την έννοια της ανταλλαγής, ενώ στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων απευθύνεται σε περιορισμένο κοινό το οποίο και διαφοροποιείται κάθε φορά (πόση ανοχή πια;). Βασικό χαρακτηριστικό των εκπροσώπων της κατηγορίας αυτής είναι η κοινωνική αστάθεια. Στρατηγική της η διαφύλαξη του προσωπικού συμφέροντος πάσει θυσία.

Μουσική Ταυτότητα

Οι κοινωνοί αυτού του επιπέδου καλοσύνης έχουν αποτελέσει με τις συμπεριφορές τους πηγή αστείρευτης έμπνευσης για τους πλέον ευαίσθητους των λαϊκών στιχουργών, βλ:

 «Αχάριστη» (Β. Τσιτσάνης), «Τι Αχαριστία Θεέ μου» (Σ. Γιατράς), «Αχαριστία» (Άκης Πάνου), «Αχάριστη κι Αλήτισσα» (Φοίβος)

Παραδείγματα Συμπεριφοράς

- Στέλνω ευχές για τη γιορτή σου, θυμίζοντας παράλληλα τι δώρο θέλω να μου πάρεις για την επικείμενη δική μου γιορτή (εναλλακτικά, εάν οι γιορτές μας δεν είναι κοντά, σου τηλεφωνώ μία εβδομάδα πριν τη γιορτή μου à propos – να έχεις χρόνο για να ψωνίσεις βρε αδερφέ!)

- Σου επιτρέπω να παρκάρεις το μηχανάκι σου στον κοινόχρηστο χώρο, φτάνει να μην είναι τις Καθημερινές που θέλω να μπαίνω, ή τα Σαββατοκύριακα που θέλω να βγαίνω.

Αγαπημένες Εκφράσεις

«Δε θυμάμαι να σου έχω ξαναζητήσει κάτι…σήμερα!»

Κοινωνικό Χέλι (Social Eel)

Σύντομη Περιγραφή

Παρ’ ότι μοιάζει σε αρκετά σημεία με τον εκπρόσωπο του Βασικού επιπέδου καλοσύνης, καταφέρνει να ξεπερνά προσωρινά τη βασική στρατηγική του πρώτου (δηλαδή το απόλυτο προσωπικό συμφέρον) στο πλαίσιο της ευρύτερης ανάγκης του για κοινωνική αποδοχή. Ως καλοσυνάτη προσωπικότητα, διατηρεί το (σημαντικό) πλεονέκτημα της συμμετοχής σε έναν ευρύ κύκλο γνωριμιών, μια και προβάλει τα χαρακτηριστικά τα οποία τον κάνουν εν γένει αρεστό. Τα προβλήματα ξεκινούν όταν οι γνωριμίες του ωριμάζουν με το χρόνο, οπότε και προκύπτει ότι κατά βάθος είναι ένας εκπρόσωπος του Βασικού επιπέδου καλοσύνης (Ε…ΟΚ!) ο οποίος απλώς θέλει να τα έχει καλά με όλους.

Μουσική Ταυτότητα

Η απρόβλεπτη έκβαση μιας γνωριμίας με έναν τέτοιον άνθρωπο βρήκε απήχηση σε λαϊκές μουσικές χροιές, στο πλαίσιο των οποίων οι στιχουργοί προτίμησαν όρους όπως:

«Δεν είσαι εντάξει» (Ελ. Γιαννατσούλια), «Θα έπρεπε να ντρέπεσαι» (Αντ. Βαρδής), «Βαγγελιώ δεν είσαι εντάξει» (Απ. Χατζηχρήστος), «Μάνα μου Ελλάς (τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα)» (Ν.Γκάτσος).

Παραδείγματα Συμπεριφοράς

- Θα έρθω να σε πάρω εγώ από το σπίτι σου για να βγούμε για καφέ. Την πρώτη φορά. Μόνο.

- Δεν έχω μονάδες στο κινητό για να σου τηλεφωνήσω σήμερα. Αν και, τώρα που το σκέφτομαι, για εσένα από δω και πέρα μπορεί και να μην ξανά-έχω μονάδες γιατί… μιλάς πολύ!

Αγαπημένες Εκφράσεις

«Το ξέρω ότι το είχα πει αυτό στην αρχή, αλλά τώρα έχουν αλλάξει τα δεδομένα!»

Καθρέφτης (Mirror)

Σύντομη Περιγραφή

Χωρίς να υπονοώ ότι ένας τέτοιος άνθρωπος πάσχει από σύνδρομο μιμητισμού, ο εκπρόσωπος αυτής της κατηγορίας ακολουθεί την πλέον πρακτική τακτική: σε κοιτάζει όπως τον κοιτάζεις. Αυτό κατ’αρχάς σημαίνει ότι αναλώνει σημαντικό ποσοστό του χρόνου του προσπαθώντας να καταλάβει με ποιον τρόπο τον αντιμετωπίζεις. Όταν, όμως, καταλήξει, η στρατηγική του προσομοιάζει της δικής σου. Είσαι ανιδιοτελής; Είναι ανιδιοτελής. Είσαι συμφεροντολόγος; Είναι συμφεροντολόγος. Τα προβλήματα γι αυτόν ξεκινούν εάν εσύ αλλάξεις στην πορεία κι εκείνος δεν το διαπιστώσει εγκαίρως ώστε να προσαρμοστεί στη συμπεριφορά σου. Τα προβλήματα για εσένα εξαρτώνται από τον τρόπο με τον οποίο τον αντιμετωπίζεις.

Μουσική Ταυτότητα

Οποιοδήποτε άσμα το οποίο μέσω των στίχων του υποδηλώνει γενικό συμπεριφορικό δυισμό και αποστροφή απέναντι στην επιτήδευση: «Είμαι καλός, είμαι κακός» (Αρλέτα), «Είμαι ένας άνθρωπος απλός» (Σ. Τσώτου), «Απλές κουβέντες» (Μ. Στόκας), «Αν μου κρύβεις την αλήθεια» (Tsopana Rave)

Παραδείγματα

Δε θα μιλήσω για το πρόβλημά μου στη Μαρία, γιατί είναι διαρκώς επικριτική. Εγώ σιχαίνομαι να κάνω κριτική.

Για τα γενέθλιά σου θα σου πάρω ότι μου πήρες. Σε άλλο χρώμα, ίσως…

Αγαπημένες Εκφράσεις

Φυσικά και θα σε βοηθήσω: τόσες φορές με έχεις βοηθήσει!

Δότης (Giver)

Σύντομη Περιγραφή

Μην παρεξηγηθώ: δεν είναι το θύμα. Προσωποποιεί,όμως, σε αρκετά καλό βαθμό την ανιδιοτέλεια. Κάτι ανάμεσα στην υπερπροστασία της νέας μαμάς και τη δοτικότητα της έμπειρης γιαγιάς (παράδειγμα με βάση τη μέση οικογένεια, πάντα). Η καλοσύνη του είναι καμιά φορά (και ως εκ θαύματος) μεταδοτική, αν και τις περισσότερες φορές καταλήγει να γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης. Έχει, ευτυχώς, την ψυχραιμία να κάνει το διαχωρισμό ανάμεσα στην καλοσύνη και την υπέρ-ευαισθησία γι αυτό και συχνά καταλήγει να διάγει το μοναχικό βίο του Λούκι Λουκ: είναι , άλλωστε, τόσο μα τόσο λίγοι ανάμεσά μας οι «δότες καλοσύνης» που συχνά αναρωτιέμαι μήπως τελικώς οι αιμοδότες είναι περισσότεροι…

Μουσική Ταυτότητα

Γεννημένοι για πιο ροκ καταστάσεις,κιθάρες, μπαλάντες, παραλίες και φωτιές: «Αγαπάω κι Αδιαφορώ» (Ν. Άσιμος), «Σ’ ακολουθώ» (Μ. Λοΐζος), «Πάρε με» (Αφρ. Μάνου), «Έμεινα εδώ» (Σ. Ρόκκος)

Παραδείγματα Συμπεριφοράς

- Θα ακούσω το πρόβλημά σου με μεγάλη υπομονή στο τηλέφωνο, παρ’ ότι είναι η 1000στή φορά που το συζητάμε κι ενώ ξέρω ότι δε θα συμφωνήσεις με τις συμβουλές μου.

- Θα αφήσω αναμμένο το φωτάκι νυκτός επειδή φοβάσαι το σκοτάδι, κι ας μην μπορώ να κοιμηθώ εάν φέγγει έστω και ελάχιστα.

Αγαπημένες Εκφράσεις

Αφού είναι τόσο σημαντικό για σένα… φυσικά!

Πότης (Too much is not enough)

Σύντομη Περιγραφή

Αυτοπυρπολούνται. Κάθε μέρα. Με λόγο ή άνευ. Τα κίνητρά τους είναι μανιοκαταθλιπτικά ή ακόμα και αυτοκαταστροφικά: αποζητούν την αναγνώριση του μάρτυρος (έστω οσίου). Παθιάζονται με την καλοσύνη σε βαθμό τύφλωσης και σε σημείο ώστε η καλή πράξη να χάνει το νόημά της: δεν επιθυμούν να νιώσουν καλά, θέλουν να νιώσουν πόνο. Η κατάσταση είναι, μάλλον, κλινική και (κατ’ εμέ) χρίζει ψυχοθεραπείας. Τα νυχτερινά μαγαζιά, πάντως, θα ήταν κατά πολύ φτωχότερα εάν εξέλειπε το είδος τούτο. Συχνοί στόχοι των δύο πρώτων κατηγοριών.

Μουσική Ταυτότητα

Εάν δεν έχει μπουζούκι, δεν έχει αξία. Εάν δε συνοδεύεται από ρίψη γαρυφάλλου, είναι και ανάξιο λόγου:

«Τα πήρες όλα κι έφυγες» (Γ. Πάριος), «Όλα δικά σου μάτια μου» (Λ. Παπαδόπουλος), «Απορώ με την καρδιά μου» (Γ. Πάριος), «Στα ’δωσα όλα» (Φοίβος) {όχι,δεν είναι τυχαίο: 2 από τα 4 αυτά τραγούδια έχουν γραφτεί από το Γ. Πάριο}

Παραδείγματα Συμπεριφοράς

- Δεν υπάρχει περίπτωση να σε αφήσω να πας μόνη σου για ψώνια, θα ταλαιπωρηθείς! Θα έρθω εγώ μαζί σου, να σε βοηθήσω να διαλέξεις κιόλας (κι αφού στα πληρώσω, θα τα κουβαλήσω!)

- Μα… φυσικά και θέλω να έρθει να μείνει μαζί μας η μαμά σου, ή μήπως να λέω από δω και πέρα… «η μαμά»;

Αγαπημένες Εκφράσεις

Για σένα τα πάντα!

Δεν είναι τυχαίο, αγαπητέ αναγνώστη, το γεγονός ότι οι παραπάνω κατηγορίες είναι Πέντε: Πέντε είναι τα δάχτυλα του ενός χεριού μας, σε πέντε (τα μέγιστα) περιορίζονται οι πραγματικοί φίλοι που θα καταφέρουμε να κάνουμε στη ζωή μας, τη στιγμή που ο σοφός λαός δηλώνει πως «κάλιο πέντε και στο χέρι παρά δέκα και καρτέρι». Όμως, μισό λεπτό, τη θεωρία μου περί αριθμητικών συνωμοσιών την ανέπτυξα σε προηγούμενο κείμενο…

Σε αυτή τη φάση θα περιοριστώ να πω απλώς το εξής: λίγο πριν τα τριάντα, δεν έχω ακόμα καταλήξει σε ποια από τις παραπάνω κατηγορίες θέλω πραγματικά να ανήκω.

Εσύ;